Жаттығу кезінде тамақтану

Дене шынықтыру және спортпен айналысқанда адам ағзасындағы энергияны тұтыну және метаболизм айтарлықтай өзгереді. Демек, жаттығу кезінде тамақтану физикалық күш салуды бастан өткерген адамның метаболизміндегі нақты өзгерістерді ескере отырып, белгілі бір ережелерге сәйкес ұйымдастырылуы керек.

Спортпен тамақтандыруды ұйымдастырудың негізгі ерекшеліктерінің бірі - калорияларды тұтынуды арттыру қажеттілігі, бұл жаттығу кезінде энергия шығынын өтеу қажеттілігіне байланысты. Спорттың әртүрлі түрлерімен айналысу кезінде күнделікті қуат көздері аз ғана ерекшеленеді, бұл физикалық қызметтің қарқындылығымен байланысты. Мәселен, гимнастика, жеңіл атлетика, мәнерлеп сырғанау кезінде әйелдің денесі күніне 3000-4000 калория, жүзу, баскетбол, волейболға - 4000-5000 ккалға ынта, ал жаяу, велосипедпен жүру, шаңғымен сырғанау - 5000 - 6000 ккал. Орташа алғанда, фитнес клубтарында сабаққа барғанда, әйел денесінің энергия шығыны тәулігіне 4000 - 4500 калориядан аспайды. Калориялыќ ќамтылєан базаны дайындаєы негізгі азыќ-тамаќ ґнімдерініѕ калориялыќ мазмўнына арналєан арнайы жасалєан кестелер негізінде жасалуы мїмкін, ол диетика жјне тамақтану туралы кез келген кітабында кґрінеді.

Сондай-ақ, қарқынды дайындықтан өткен адамның денесінде көмірсулар мен белоктардың ыдырауы көбеюін ескеру қажет. Сондықтан жаттығу кезінде тамақтануды ұйымдастырған кезде, спортшы денесінің осы қоректік заттарға деген қажеттілігін ескеру керек. Жаттығуды жүзеге асыратын адамның күнделікті рационында белок және көмірсулардың саны шамамен төрттен аспауы керек, бұл үйренбеген адамдардың диетасымен салыстырғанда. Дене белсенділігінің қарқындылығы дене шынықтыру кезінде алынған кезде, ағзадағы энергияны тұтыну неғұрлым жоғары болса және белок пен көмірсуларға деген қажеттілік қаншалықты жоғары болса. Тренинг адамының бұлшықет тінін қарқынды қалпына келтіруі және өсуі үшін ағзаның күнделікті қажеттілігін протеиндерде қамтамасыз ету аса маңызды. Гимнастика, жеңіл атлетика және мәнерлеп сырғанау секілді спортпен шұғылдану кезінде әйел денесі тәулігіне 100-130 грамм протеин, жүзу, баскетбол, волейбол - 130-160 грамм, ал серуендеу, велосипедпен жүру , шаңғы жарыстары - 160 - 175 г Эт, бауыр, сүт және сүт өнімдері, балық, бұршақ және бұршақ тәрізді тағамдарда ағзаға қажетті маңызды амин қышқылдары бар ақуыздың көп мөлшері кездеседі. Сонымен қатар, ақуыздардың шамадан тыс тұтынылуы ас қорыту бұзылуларын тудыратыны, бауыр мен бүйректің жұмыс істеуіне байланысты қиындықтар тудыратынын білуі керек. Сондай-ақ, спорт кезінде, жануар (сары май) және өсімдік тектес (күнбағыс, соя, зәйтүн майы) ретінде міндетті түрде май сияқты компоненттің болуын қамтамасыз ету қажет.

Спортпен айналысқан кезде тамақтанудың тағы бір ерекшелігі - организмнің ассимиляциясын жоғары деңгейде ұстайтын тағам мәзіріне қосу қажеттілігі. Бұл тамақтану кезінде бал сияқты тамақ өнімдерін қосу үшін спортқа пайдалы. Бұл жеңіл сіңімді көмірсулар, витаминдер мен минералдардың көзі, сондықтан бал балалардың жаттығудан кейін қалпына келтіру кезеңінде қолдануға өте ыңғайлы.

Қарқынды жаттығулар кезінде спортшының денесі барлық дәрумендер мен минералды элементтерге деген қажеттілікке ие. Микробиаминді комплекстерді қолдану тәжірибесі бар, ол сондай-ақ адам ағзасына арналған маңызды микроэлементтердің теңдестірілген комплексі бар, олар осы тамақтану компоненттерінің қажеттілігін қанағаттандырады.

Спортпен шұғылдану кезінде тренингтік қызметкер тәулігіне 2,5 литр суды жоғалтады, сондықтан бұл шығындарды ұтымды ауыз су режиміне байланысты толтыруды қамтамасыз ету маңызды. Тренингтен кейін сіз өзіңізді ішуді шектемеуіңіз керек, бірақ ішетін сұйықтықтың көп мөлшерін алып тастау ұсынылмайды. Спортпен айналысатын болсақ, жаттығудан кейін судың ысырабын аз мөлшерде 200-ден 250 мл-ге дейін толтырыңыз (бұл бір шыны көлемін білдіреді). Шөлді ерте сөндіру үшін, сіз лимон шырынын немесе басқа да қышқыл-дәмдеуіш жеміс шырындарымен сумен аздап араластырып, ішу арқылы сұйықтықты аузында ұстап, кішкене бөліктерге сіңіре аласыз.

Жаттығу барысында тамақтанудың дұрыс ұйымдастырылған процесі көптеген аурулардың пайда болу қаупін азайтуға, жоғары өнімділікті қамтамасыз етуге және қалпына келтіруге көмектеседі.